ΤO 1987 ΔΕΝ ΗΞΕΡΑ ούτε έναν άνθρωπο με κλιματισμό στο σπίτι του. Στην πραγματικότητα δεν υπήρχε η δυνατότητα να εγκαταστήσεις κλιματισμό. Κυκλοφορούσαν κάτι θηριώδη μηχανήματα, που κόστιζαν κοντά στα δύο εκατομμύρια δραχμές (έξι χιλιάρικα σημερινά), τα οποία, βεβαίως, δεν ήταν κλιματιστικά. Ηταν air condition, δηλαδή συσκευές που έβαζαν και έβγαζαν κρύο αέρα.
ΟΧΙ, δεν είχες κλιματισμό στο σπίτι. Ούτε υπήρχαν και πολλά κλιματιζόμενα μέρη για να καταφύγεις. Σερνόσουν κάτω από την τσιμεντένια πλάκα του διαμερίσματος, πότιζες με ιδρώτα και νερό το μωσαϊκό και μετά ξάπλωνες πάνω του, μόνο και μόνο και για να πάρεις μία στιγμιαία ψευδαίσθηση δροσιάς..
Ανοιγες πόρτες και παράθυρα, προσπαθούσες να νιώσεις το ρεύμα όπως πας να ακούσεις έναν μακρινό ψίθυρο. Είχες, βέβαια, ανεμιστήρα, αλλά τις μέρες του καύσωνα παίρνει τον ζεστό αέρα και τον μετατρέπει σε λίβα. Και πόσες φορές να βάλεις το κεφάλι στην κατάψυξη και την κοιλιά δίπλα στα λαχανικά;
Ο ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΣ δεν ήταν πολυτέλεια. Ηταν αδιανόητος. Να είσαι στο μποτιλιάρισμα με καύσωνα και ανοιχτά παράθυρα. Σαν κοτόπουλο στη γάστρα. Να μη ξέρεις αν ο ταρίφας καπνίζει ή απλώς άρχισε να αχνίζει τόσες ώρες μέσα στη λαμαρίνα. Δεν ζούσα στην Αθήνα, αλλά μπορώ να φανταστώ την εικόνα: ένα μεταλλικό ποτάμι να εκβάλλει στη συμβολή Κηφισίας και Αλεξάνδρας, να φεύγουν τα κορναρίσματα, μαζί με τα μπινελίκια, για να ανέβουν ψηλά, να μαυρίσουν από το νέφος της αιθαλομίχλης. Το air condition (και όχι κλιματισμός) μπήκε στον βασικό εξοπλισμό των αυτοκινήτων στα μέσα των 90’ς. Μέχρι τότε γύριζε το ανεμιστηράκι που κολλούσε στο ταμπλό και έπαιρνε ρεύμα από τον αναπτήρα. Στα ταξί ήταν στάνταρντ αξεσουάρ, περίπου όπως είναι σήμερα τα εικονίσματα του Παΐσιου.
ΠΕΡΙΠΟΥ 1.300 άνθρωποι πέθαναν τότε επειδή, απλώς, δεν υπήρχε κλιματισμός. Ξεψυχούσε ο γέροντας στην πολυθρόνα, δίπλα στο παράθυρο με την ανέγγιχτη, από άνεμο, κουρτίνα. Και μετά έκαναν έκκληση, από την τηλεόραση, να γυρίσει η οικογένεια από τις διακοπές για να αναλάβει το κατευόδιο. Δεν φοράς μαύρα στον καύσωνα, όμως τι άλλο να βάλεις; Μάλιστα μπορεί να έβρισκες τον άνθρωπο σου μέσα σε βαγόνι γιατί είχαν γεμίσει τα ψυγεία και επικρατούσε συνωστισμός στα νεκροτομεία. Και ο νεκρός, για ευνόητους λόγους, χρειάζεται τον κλιματισμό περίπου όσο και ο ζωντανός.
ΟΧΙ, δεν είναι μόνο ένα κουμπί που το πατάς και δεν επιτρέπεις στον καύσωνα να σε αγγίξει. Είναι ένα ολόκληρο τεχνολογικό επίτευγμα του δυτικού πολιτισμού που χρειάστηκε μισό αιώνα για να εξελιχθεί, να μικρύνει, να γίνει πιο ήσυχο και οικονομικά πιο προσιτό. Είναι αυτό που, αν δεν υπήρχε σήμερα, τώρα θα φυτεύαμε σταυρούς μέσα στη ζέστη, σε υγρή μορφή, μετουσιωμένοι σε ιδρώτα, εξουθενωμένοι, απελπισμένοι. Είναι συγκλονιστικό, είναι υπέροχο που δεν συμβαίνει. Και το θεωρούμε αυτονόητο, κομμάτι της καθημερινότητας. Ενα θαύμα που μπορείς να αισθανθείς. Από τον άγιο Κλιματισμό.
* το κείμενο του Κ. Γιαννακίδη δημοσιεύτηκε στο protagon
